Het echte verhaal over, docenten duurzaam inzetbaarheid
Cijfers en statistieken deden wat mij betreft afbraak aan mijn boodschap. Terwijl dit ‘normaal gesproken’ onderbouwend werkt. Ik merkte dat de boodschap veel persoonlijker ligt dan het communiceren van cijfers en het schetsen van een ‘algemeen’ beeld. Ik merkte dat ik, juist omdat ik zoveel opgebrande docenten in mijn directe omgeving ken en spreek, liever het verhaal achter de feiten wil delen.
Een verhaal dat aangeeft hoe groot dit probleem binnen het onderwijs is. Een verhaal vertelt vanuit het hart, niet vanuit cijfers. Een artikel dat aangeeft in wat voor spagaat veel docenten zitten. Een artikel dat inzicht biedt in de strijd die er voor veel docenten nu al jaren wordt gevoerd. Zonder dat daar een oplossing voor komt. Het verhaal dat zich blijft herhalen, juist omdat de docent zo een toegewijde competente werknemer is. Juist omdat er van deze werknemer zo veel wordt gevraagd.
Feit: Factoren die binnen het onderwijs een rol spelen bij het verhogen van werkstress zijn onder andere de toenemende beperkingen van de autonomie en regelmogelijkheden, de verhoogde taakeisen in de werkcontext (zoals verhoogde administratieve last, de voortdurende organisatorische veranderingen), de verhoogde taakeisen in de werkinhoud (zoals de prestatiedruk) en de zware geestelijke en emotionele belasting.
Eén van de belangrijke persoonskenmerken die volgens mij iedere docent heeft is de toewijding aan zijn of haar functie. Verder zijn de persoonskenmerken zoals; loyaal, integer, empathisch, zorgzaam, zorgvuldig en het hebben van een groot verantwoordelijkheidsgevoel belangrijk om het vak goed te kunnen uitoefenen.
Daarnaast is er de behoefte tot groei en ontwikkeling. Deze persoonskenmerken zorgen er dus voor dat iemand wel of niet geschikt is voor het vak docent. En als er, zoals bekend, binnen het onderwijs, te veel wordt gevraagd van de docent, dan zijn het juist deze persoonskenmerken die maken dat het lastig is om hier adequaat en duurzaam mee om te gaan.
Want wat gebeurt er met je, als docent, wanneer je aangeeft ‘ik kan niet meer’? Laat je dan je collega’s zitten? (Denk aan ‘loyaal’.) Laat je dan je leerling zitten die met smacht zit te wachten op een cijfer? (Denk aan verantwoordelijkheidsgevoel.)
Feit: Uit onderzoek van TNO en CBS (2015) blijkt dat het onderwijspersoneel het hoogste percentage burn-out klachten kent van alle beroepscategorieën: ruim één op de vijf mensen heeft er last van en dit percentage blijft stijgen.
Eén ding weet ik zeker. De mens als docent is gedreven, loyaal en trouw. Een docent geeft niet snel op. Ze zullen vaak juist nog meer hun schouders eronder zetten. Nog meer hun best doen. En houden daarmee vaak, hoe goed bedoelt ook, de situatie in stand. Ze nemen en behouden daarmee de verantwoordelijkheid. Dit is de valkuil van iedere docent. En juist daar moet meer aandacht voor zijn. Meer begeleiding. Begeleiding vanaf het begin van de carrière.
Feit: op dit moment blijkt dat een derde van de docenten onder de dertig binnen vijf jaar stopt met lesgeven. De oudere werknemers in het onderwijs daarentegen blijven heel loyaal aan hun werkgever. Een baan buiten het onderwijs zien oudere werknemers niet als optie: veelal hebben deze werknemers in het onderwijs nooit ander werk gedaan. Zij hebben zodoende ook geen vergelijkingsmateriaal. Dit wordt mede veroorzaakt doordat zij weinig diversiteit in functies ervaren.
Meer ontwikkeling op innerlijk leiderschap. Meer inzicht in waar de grenzen liggen en waar de uitdagingen. Meer zelfinzicht. Met andere woorden; een beleid gericht op duurzame inzetbaarheid.
Zo blijkt uit onderzoek van Wim van de Grift en Michelle Helms-Lorenz (de reductie van de voortijdige beroepsverlating in het voortgezet onderwijs, 2014, Radboud Universiteit), waaraan ruim zestig scholen en 337 beginnende leraren meededen, dat betere begeleiding niet alleen leidt tot minder uitval van docenten, maar ook tot kwalitatief betere lessen.
De ankers van onze maatschappij
Volgens mij is iedereen het er wel over eens; docenten zijn een belangrijke beroepsgroep. En dus, is de docent als mens, heel belangrijk. En die mensen, die docenten hebben het te zwaar. Deze mensen, deze personen hebben last van een te grote en langdurige werkdruk en hebben te weinig mogelijkheden dit duurzaam op te lossen. Het risico op uitval door bijvoorbeeld burn-out-klachten in het onderwijs is echt te groot.
Duurzame investering
Wie stopt dit? Zijn dit de docenten zelf? Is dit de taak van HRM? Ik denk het wel. Door meer aandacht te vragen en te genereren. Door open te staan voor verandering. Door meer begeleiding. Inzicht creëren in de werkbeleving is daarbij een belangrijke tool. Inzicht in zowel de fysieke als mentale gezondheid van de docenten biedt een handvat voor verdere ontwikkeling. Een Health Check is dan ook een verantwoorde investering. Duurzaam ook!
Bron:
https://www.vn.nl/jonge-docentenuitval-aafke-romeijn/
http://www.intermediair.nl/carriere/werk-en-leven/gezondheid-stress-burnout/Het-onderwijs-brandt-mensen-op
http://www.vgs.nl/wp-content/uploads/EindrapportDuurzameinzetbaarheidJUNI2014.pdf
