Hoe ontstaat een gebrek aan zelfvertrouwen.
Veel mensen hebben, ongemerkt, een groot gebrek aan zelfvertrouwen. Eén van de oorzaken hiervan is dat veel mensen zijn opgevoed met het idee dat alles wat ze willen mogelijk is; als ze zich maar voldoende inzetten en er ook nog van weten te genieten. Daarnaast is het vaak zo dat ze niet met mildheid en mededogen naar zichzelf kijken. Ze vinden het onaanvaardbaar dat er dingen zijn die ze blijkbaar toch niet zo goed kunnen en zo er zijn veel momenten waarvan ze echt niet (of niet meer) genieten. Dat vinden ze vaak ‘stom van zichzelf’. Dit wijst vaak op een gebrek aan zelfkennis en zelfvertrouwen.
Invloed omgeving
Naast iemands persoonlijkheid is de sociale omgeving erg belangrijk bij de ontwikkeling van zelfvertrouwen. Wanneer je bijvoorbeeld erg beschermd opgevoed bent, kan het zijn dat je niet geleerd hebt om met tegenslagen om te gaan, een eigen mening te vormen en zelf dingen te ondernemen. Later kan dit zich uiten in het feit dat je weinig initiatief durft te nemen, of je mening durft te laten gelden, omdat je bang bent dat een ander hier iets (stoms) van vindt.
Hierdoor behaal je weinig tot geen (merkbare) successen en krijg je geen bevestiging dat je iets heus wel kan. Het zelfvertrouwen neemt nog meer af en dit resulteert in nog minder positieve ervaringen. Zo kom je ongemerkt in een negatieve spiraal terecht.
Hetzelfde kan ontstaan wanneer mensen in jouw omgeving kritiek hebben geleverd op je gedrag of prestaties, of wanneer je bent gepest. Ook dit zijn oorzaken waardoor je aan jezelf kunt gaan twijfelen en dingen uit de weg kunt gaan, waardoor het zelfvertrouwen afneemt of zich niet genoeg ontwikkelt.
Het is verstandig om je prestaties los te koppelen van je zelfbeeld.
In de positieve psychologie is de theorie dat zelfvertrouwen een balans is tussen vaardigheid en waardigheid. William James, één van de grondleggers van de moderne psychologie, zag zelfvertrouwen als de vaardigheid om succes te behalen. Door te oefenen kun je bepaalde vaardigheden vergroten en dit vergroot je zelfvertrouwen. Maar wat als het niet lukt om bepaalde vaardigheden te vergroten, of dat je hier geen complimenten over krijgt? Het zelfvertrouwen kan dan zo weer verdwijnen.
Daarom is het belangrijk om ook aan je waardigheid te werken. Dit betekent dat je jezelf waardevol vindt, ook al staat daar misschien geen prestatie tegenover.
Jezelf accepteren zoals je bent is belangrijk bij het creëren van zelfvertrouwen.
Wanneer je een gebrek aan zelfvertrouwen hebt, kun je dit niet zomaar in een uurtje veranderen. Dat vraagt tijd en aandacht. Maar het is het waard! Met de onderstaande tips kun je concrete stappen zetten om het zelfvertrouwen te vergroten.
1. Wees je bewust van jouw gedachten.
De reden van jouw onzekerheid in een situatie is dat je er bepaalde gedachten op nahoudt. Wat jouw gedachte is bij een situatie, maakt hoe je je voelt. Het is belangrijk om je hiervan bewust te zijn en deze gedachten te leren herkennen, zodat je ze kunt veranderen. Dus oefen daarmee. Bedenk een situatie waarin jouw zelfvertrouwen je in de steek liet:
- Wat was de situatie, wat gebeurde er? (Gebeurtenis)
- Wat deed je? (Gedrag)
- Wat voelde je toen? (Gevoel)
- Wat dacht je? (Gedachte)
2. Zorg voor gedachten die je helpen.
Een helpende gedachte is positief en realistisch. Wanneer je gebrek hebt aan zelfvertrouwen, zul je waarschijnlijk vaak niet-helpende gedachten hebben. ‘Ik kan het niet’ of ‘Iedereen vindt het stom als ik wat zeg’ zijn voorbeelden van gedachten die je kunt hebben. Deze gedachten zijn niet realistisch. Het is belangrijk om deze gedachten te leren ombuigen om weer een waarheidsgetrouw beeld van de werkelijkheid te krijgen en jouw zelfvertrouwen te ontwikkelen. Kortom, oefen om van deze niet-helpende gedachten helpende gedachten te maken.
3. Vraag eens aan drie mensen: “Wanneer zie je mij stralen?”
Denk hierbij aan familie, vriend(in) en/of collega. Als je dit niet persoonlijk durft te vragen zijn er genoeg manieren om dit op een andere manier te doen. Vaak vinden mensen het fijn om dit met je te delen, let maar op! Vervolgens is het zaak om af en toe bewust stil te staan dat wanneer je straalt dit uiteindelijk ook betekent dat je ‘iets’ goed doet. Sta dus stil bij wat je goed doet. Wanneer je dit steeds vaker zult bedenken ga je het uiteindelijk ook bewust ervaren, en hierdoor groeit het zelfvertrouwen.
4. Wat betekent het om ‘trots op jezelf’ te zijn.
Heb je hier een oordeel over? Is dat een negatief oordeel? Dan kun je proberen om deze (beperkende) overtuiging om te draaien. Door je te bedenken; wat gebeurt er als ik ergens trots op ben? Grote kans dat als jij ergens trots op bent dat een ander dat dan fijn vindt om te zien en te ervaren. Juist iemand die niet veel zelfvertrouwen heeft zal niet snel arrogant worden of iets in die richting. En wat vind je ervan als een ander ‘vol trots’ (lees blijdschap!) vertelt dat hij of zij blij is met een behaald resultaat?
Als iets heel fijn is geweest omdat het zo goed is gegaan? Word je dan ook blij? Straalt die ander dan blijdschap en positiviteit uit? Waarschijnlijk wel!
5. Leer hoe jezelf kunt accepteren zoals je bent.
Ga uit van je eigen kracht. Iedereen is anders en dat is maar goed ook. Er zullen altijd mensen zijn die veel voelen voor jouw ideeën of mensen die minder met jouw ideeën hebben. En dat is prima. Wees je daarvan bewust.
