Vergroot je mentale weerbaarheid

‘Veerkracht, optimisme, hoop en zelfvertrouwen helpen ons door een crisis.’

Experts zijn het erover eens: veerkracht, optimisme, hoop en zelfvertrouwen helpen ons door een crisis. Maar in hoeverre beschik je over deze eigenschappen? En is het misschien van belang om deze wat verder te ontwikkelen? Door af en toe hierbij stil te staan zet je al een belangrijke stap om goed voor jezelf te zorgen. En dit geldt zeker voor het onderdeel ‘veerkracht’, waarschijnlijk wel een van de belangrijkste van deze 4 eigenschappen. Wat is dat eigenlijk, veerkracht? En hoe staat het met jouw veerkracht?

Om grip te krijgen over jouw mentale weerbaarheid is het dus van belang inzicht te krijgen hoe het zit met jouw veerkracht. Je kunt op verschillende manieren checken of je veerkrachtig genoeg bent. Zo hanteert Simple Check standaard bij onze PMO de Duurzame Inzetbaarheids Index (DIX) van TNO.

Met de DIX krijgen medewerkers zicht op de verschillende onderwerpen die van belang zijn om inzetbaar te blijven en hoe ze er zelf voor staan. De vragenlijst geeft inzicht op individueel niveau, maar kan ook worden ingezet om op groepsniveau inzicht te krijgen. Het is bovendien een hulpmiddel om effecten van interventies te evalueren door de meting periodiek te herhalen.
Een belangrijk onderdeel van deze vragenlijst is ‘Persoonlijk Leiderschap’. Hierbij wordt uitgebreid aandacht gegeven aan een stuk veranderingsbereidheid, eigen regie en veerkracht.

Een belangrijk onderdeel van deze vragenlijst is ‘Persoonlijk Leiderschap’. Hierbij wordt uitgebreid aandacht gegeven aan een stuk veranderingsbereidheid, eigen regie en veerkracht. 

Een mooie aanvulling hierop is de PSA vragenlijst, deze is ook ontwikkeld door TNO.
De PSA (Psychosociale arbeidsbelasting) analyse is een instrument bedoeld voor werkgevers en werknemers die aan de slag willen met het arbeidsrisico PSA. PSA is een verzamelbegrip voor arbeidsrisico’s, die kunnen leiden tot gezondheidsklachten met een psychosociale oorzaak en arbeidsuitval.

Te hoge werkdruk, agressie en geweld, pesten, seksuele intimidatie en discriminatie zijn factoren die stress veroorzaken. De analyse geeft handvatten hoe het herkend kan worden en het biedt praktische oplossingen om de verschillende vormen van PSA te voorkomen of te verminderen.

Heb je een positieve score op veerkracht? Dan betekent dit dat je in staat bent om in moeilijke tijden positief, toekomstgericht en sterk te blijven. Zoals hierboven als is gezegd, veerkrachtig zijn is een waardevolle eigenschap.

Het helpt je om proactief te zijn in veranderende omstandigheden en om de regie te houden over jouw werk en loopbaan. Om deze veerkrachtige instelling vast te houden, is zelfkennis de belangrijkste basis. Zelfkennis zorgt ervoor dat je ontdekt waar je talenten & drijfveren liggen en waar je energie van krijgt, zowel op korte als op lange termijn. Op deze manier houd je jezelf in balans.

Het kan ook zijn dat je een ongunstige score op veerkracht hebt. Dit betekent dat je onvoldoende in staat bent om in moeilijke tijden positief, toekomstgericht en overeind te blijven. Doordat je onvoldoende veerkrachtig bent verlies je waardevolle energie. En bestaat de kans dat je onvoldoende regie hebt over jouw leven, je werk en je loopbaan.

Weinig veerkracht kan dan ook leiden tot onzekerheid, onvrede en stress. Daarnaast kan het ten koste gaan van je gezondheid. Het is dan zeker interessant om te onderzoeken waar de verbetermogelijkheden liggen. Is er intern iets mogelijk? Bijvoorbeeld op het gebied van zelfkennis en persoonlijk leiderschap? En of is er extern veel aan de hand waardoor de rek er uit is? Hierbij kun je denken aan een onveilige werksituatie of een te grote werkdruk.

Bij het ontwikkelen van veerkracht is zelfkennis de belangrijkste basis. Door te doen waar je goed in bent, te werken in een omgeving die bij je past en waar je je veilig voelt, bouw je veerkracht op.

Soms denken we onvoldoende na over wat we van onze baan of thuissituatie vinden en beïnvloedt dat onbewust hoe we in het leven staan. Ga eens na of je genoeg plezier haalt uit de dingen die je doet. Stel jezelf de volgende vragen:

• Slaap je voldoende?
• Heb je plezier in je werk?
• Ervaar je stress?
• Zijn er zaken die je zou willen veranderen als je daartoe de mogelijkheid had?
• Is er iets wat je ervaart als te veel in je functie? Bijvoorbeeld te veel taken, te hoge werkdruk, teveel veranderingen, een hoog ziekteverzuim, te veel verantwoordelijkheid, te veel informatie.
• Is er iets wat je ervaart als te weinig in je functie? Bijvoorbeeld: te weinig (ondersteunend) personeel, leidinggevende te weinig aanwezig, onduidelijke taakverdeling (wie doet wat, wanneer en waarom), te weinig samenwerking, te weinig regelmogelijkheden (mogelijkheden om zelf te handelen), te weinig verantwoordelijkheid.

Antwoorden vergroten je mentale weerbaarheid

De antwoorden op deze vragen kunnen je helpen meer inzicht te krijgen in waar de oorzaak ligt van een gevoel van onvrede of spanning. En het kan jou helpen gericht aan de slag te gaan om beter voor jezelf te zorgen. Het is namelijk mogelijk je gedrag en gewoontes veranderen!

Veerkracht is de mate waarin je jezelf kunt aanpassen aan een veranderende situatie en in hoeverre je kunt herstellen tijdens of na een stressvolle gebeurtenis. Stress ontstaat meestal bij tegenslagen als ontslag of ziekte, of bij de vrees voor zulke tegenslagen.

Daarnaast kan een positieve verandering ook voor stress zorgen. Denk dan aan bijvoorbeeld een promotie naar een functie die meer verantwoordelijkheden met zich meebrengt, of het krijgen van een kind. Maar veerkracht is óók: groeien en leren van stressvolle situaties en je verwachting bijstellen. Je mate van veerkracht bepaalt vervolgens hoeveel impact zo’n gebeurtenis op je heeft, hoe gestrest je ervan raakt en hoe je omgaat met die stress.

1. Denk na over de tegenslag waar je mee zit.
2. Wat is de kern van de gebeurtenis, welke emoties en gedachten roept die op? In hoeverre heb jij nog invloed op hoe de tegenslag zich ontvouwt of hoe je met de tegenslag omgaat?
3. Bedenk wat wél mogelijk zou zijn en wat je graag zou willen.
4. Probeer een positief, realistisch en levendig beeld te schetsen van wat jij wél kunt doen om de situatie voor jou te verbeteren. Hoe ziet het er dan uit? Wat heb jij dan gedaan? Wat is er dan verbeterd?
5. Probeer de veerkracht die je al eerder hebt ontwikkelt aan te boren en te versterken. Kijk terug: waren er momenten in je leven waarop je veerkrachtig reageerde op tegenslag? Heb je toen bijvoorbeeld meteen hulptroepen ingeschakeld? Bedenk ook waar je goed in bent. Deze eigenschap kan je helpen om met de huidige tegenslag om te gaan.

Een training of persoonlijke begeleiding kan verder helpen om jouw veerkracht te vergroten. Simple Check werkt nauw samen met verschillende coaches en trainers die gespecialiseerd zijn in dit onderwerp. Neem gerust contact met ons op voor meer informatie.

Bron:

1. Psychologie Magazine
2. Boek; Optimisme, Hoop, Veerkracht, Zelfvertrouwen van Matthijs Steeneveld; psycholoog, trainer en coach bij het Bureau voor Positieve Psychologie.