Week van de teek tekenseizoen

Het is april. De lente is begonnen en we krijgen steeds meer mooie dagen die geschikt zijn voor buitenactiviteiten. Picknicken in het park, een wandeling maken in het bos of weer eens aan de slag in de tuin. Wie geniet daar niet van? Heerlijk! Maar weet je dat in april ook het tekenseizoen begint? Om het begin hiervan aan te kondigen is afgelopen maandag de week van de teek gestart. De week van de teek wordt georganiseerd door een groot aantal samenwerkende organisaties, zoals STIGAS, Staatsbosbeheer, RIVM en de Lymevereniging. In deze week wordt er veel aandacht en bewustwording gevraagd voor teken en tekenbeten. Er gaat nog veel verkeerde informatie rond en de gevolgen van een tekenbeet kunnen ernstig zijn. Teken kunnen namelijk onder andere besmet zijn met de Borrelia bacterie, de veroorzaker van de ziekte van Lyme. Het is dus belangrijk dat je hier alert op bent en een tekenbeet probeert te voorkomen. Mocht je onverhoopt toch gebeten zijn, dan is het ook belangrijk dat je goed op de hoogte bent van de ‘do’s en don’ts’. In dit artikel hier meer over, zodat je met een gerust hart naar buiten kunt om van de natuur en het mooie weer te genieten!

Veel mensen denken bij een tekenbeet aan een duidelijk zichtbaar bolletje op de huid. Dit beeld hoeft niet te kloppen. Een volwassen teek is tot ongeveer 3 mm groot. Als deze zich heeft vastgebeten in de huid en zich ook nog heeft volgezogen met bloed (waardoor hij opzwelt) dan merk je deze waarschijnlijk wel op. Nimfen daarentegen zijn maar 1 mm groot en de kans dat je een nimf over het hoofd ziet is daardoor ook een heel stuk groter. Het is dan ook niet verwonderlijk dat nimfen de grootste rol spelen bij het overbrengen van ziekteverwekkers.

Als na de winter de temperatuur weer omhoog gaat begint het tekenseizoen. Het tekenseizoen loopt van april tot oktober. In deze periode zijn de meeste tekenbeten. . Het is dus belangrijk om ook in de andere maanden alert te zijn op teken. Wanneer moet je jezelf eigenlijk checken? Veel mensen weten wel dat ze dit moeten doen als ze in het bos zijn geweest, maar ook op andere plekken kun je een tekenbeet oplopen. Teken komen namelijk overal in het land voor. Ze zitten in bossen, weilanden, duinen, parken en als je pech hebt ook in je eigen tuin. Een veelgehoorde fabel over teken is dat ze zich uit bomen laten vallen. Dit klopt niet. Teken bevinden zich vooral in hoog gras of tussen dode bladeren, het liefst bij bomen of struiken. Dus als je een tuin hebt met hoog gras of veel groen, dan doe je er ook verstandig aan om jezelf goed te checken. Teken klimmen omhoog langs bijvoorbeeld grasstengels of planten, totdat ze op een geschikte hoogte zitten waardoor ze makkelijk op een passerende gastheer kunnen overstappen. Zitten ze eenmaal op je, dan gaan ze vaak op zoek naar een warm en vochtig plekje, zoals achter de oor, in de lies, de knieholte of de oksels.

Er zijn een aantal dingen waar je op kunt letten om een tekenbeet te voorkomen.

• Kleed je zo goed mogelijk aan als je de natuur in gaat. Draag een lange broek en dichte schoenen en bovenkleding met lange mouwen. Trek bij voorkeur lichtgekleurde kleding aan, want daarop zijn teken beter zichtbaar. Zet kinderen een petje op en doe dit zelf ook als je van plan bent om onder laaghangend geboomte en langs struikgewas te lopen. En toegegeven, het staat niet heel charmant, maar het is wel verstandig: doe je broek in je sokken.
• Blijf bij buitenactiviteiten zoveel mogelijk op de paden.
• Gebruik een teken-werend middel. Hiervoor kun je DEET gebruiken. Gebruik je liever een natuurlijk middel, smeer dan Tea Tree olie.
• Neem een douche zodra je thuis bent. Dit om eventuele loszittende nimfen af te spoelen.
•  Klop je kleding uit en stop ze bij een vermoeden van teken in de wasmachine en droger.
• Neem een kleefroller mee voor onderweg. Hiermee kun je jezelf, je kleding en de autostoel checken op teken.
• Check niet alleen jezelf, maar ook je kinderen en huisdieren altijd op de aanwezigheid van teken.

Als je onverhoopt toch een tekenbeet blijkt te hebben dan zijn er een aantal dingen belangrijk om te doen. Het eerste is, vooral niet in paniek raken. Niet alle teken zijn besmet, dus er hoeft absoluut niks aan de hand te zijn.

De teek verwijderen

Vroeger ging men er van uit dat er alleen een besmetting plaats zou kunnen vinden indien de teek langer dan 24 uur heeft vastgezeten. Dit klopt niet. Een besmetting kan vrijwel meteen plaatsvinden. Zorg er daarom voor dat je de teek zo snel mogelijk verwijderd. Doe dit met behulp van een tekenpas of een tekentang. Heb je dit niet, gebruik dan een puntig pincet. Bij het verwijderen is het belangrijk de teek zo dicht mogelijk bij de huid beet te pakken. Knijp hem niet fijn en draai niet. Gebruik ook geen olie, alcohol, zeep of andere middelen. Hiermee vergroot je de kans op een besmetting, omdat de teek dan zijn maaginhoud uitspuugt. Heb je de teek verwijderd, ontsmet dan het wondje met alcohol of met jodium.

Gratis tekenpas

In aanloop naar de week van de teek verspreidt Utrechts Landschap gratis tekenpassen (op=op).

De teek opsturen

Een teek kan alleen de ziekte van Lyme veroorzaken als hij besmet is met de Borrelia bacterie. Om erachter te komen of dit zo is, kun je hem opsturen naar Pro Health Medical. Daar kunnen ze de teek onderzoeken op de aanwezigheid van ziekteverwekkers. Als blijkt dat de teek niet besmet is weet je zeker dat je geen Lyme hebt. Is de teek wel besmet, dan hoeft dit niet perse te betekenen dat je ziek wordt. Als je immuunsysteem voldoende werkt, dan kan je lichaam de bacterie zelf opruimen of onderdrukken en wordt je niet ziek. Je weet dan wel dat het belangrijk is om altijd goed op de signalen van jouw lichaam te blijven letten.

Waar moet je op letten?

Krijg je in de maanden na de tekenbeet een rode kring of vlek, dan ben je sowieso besmet geraakt en heb je de ziekte van Lyme. Testen is dan niet nodig, er moet meteen gestart worden met behandeling met antibiotica. Er zijn helaas nog steeds huisartsen die denken dat als je geen rode kring of vlek krijgt er geen sprake kan zijn van een besmetting, maar dit is achterhaald. Inmiddels is bekend dat de rode kring maar in ongeveer de helft van de gevallen verschijnt. De eerste symptomen van de ziekte van Lyme zijn meestal griepachtige verschijnselen, gewrichts- en spierklachten en extreme vermoeidheid. Het verloop daarna is per persoon verschillend. De ziekte kan voor veel verschillende klachten zorgen zoals bijvoorbeeld neurologische, cardiologische en dermatologische klachten. Noteer een tekenbeet altijd in je agenda, met zowel de datum als de plaats van de tekenbeet. En ga bij het ontstaan van een rode kring of vlek of gezondheidsklachten zonder rode kring of vlek altijd naar de huisarts. Het is belangrijk om te weten dat gezondheidsklachten ook nog jaren na een tekenbeet kunnen ontstaan. Denk hier dus ook aan bij het ontstaan van klachten.

De betrouwbaarheid van de huidige bloedtesten voor de ziekte van Lyme is verre van optimaal. Een negatief testresultaat kan nooit de garantie geven dat je niet besmet bent geraakt. De ziekte van Lyme kan diverse symptomen veroorzaken die ook bij andere ziekten kunnen passen. Als deze ziekten worden uitgesloten wordt de diagnose al aannemelijker. De klachten die iemand heeft en het verloop van die klachten moeten leidend zijn in het stellen van de diagnose en niet de testuitslag. Niet alle huisartsen zijn hiervan op de hoogte of hebben de juiste kennis in huis. Mocht je twijfels hebben of heb je advies nodig, neem dan contact op met de Lymevereniging of stichting Tekenbeetziekten.

Door een tekenbeet kun je dus besmet raken met de ziekte van Lyme, maar dit hoeft niet. De ziekte van Lyme is goed te genezen, mits je er op tijd bij bent. Alertheid hierop is dus erg belangrijk. Maar uiteraard is het altijd beter te voorkomen dan te genezen. Helemaal omdat de diagnostiek en behandeling van de ziekte van Lyme erg complex is en voor veel problemen kan zorgen. Hopelijk heeft dit artikel eraan bijgedragen dat je nu weet hoe je het beste een tekenbeet kunt voorkomen en wat je moet doen als je toch een tekenbeet hebt opgelopen. Je kunt nu met een gerust hart in de natuur gaan genieten!